Ăn dặm là giai đoạn bước ngoặt quan trọng trong sự phát triển của bé. Do vậy ba mẹ luôn chú trọng tìm kiếm phương pháp ăn dặm tốt nhất và phù hợp với con cũng như điều kiện chăm sóc của gia đình. Để phụ huynh có thêm kiến thức về các phương pháp ăn dặm phổ biến hiện nay và lựa chọn phương pháp nào cho trẻ, hãy cùng Goodmama tìm hiểu về 3 kiểu ăn dặm phổ biến dưới đây nhé.
Ưu nhược điểm của các phương pháp ăn dặm hiện nay
- Phương pháp ăn dặm truyền thống (ĂDTT)
- Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật (ADKN)
- Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy (BLW)
Mỗi phương pháp đều có những ưu nhược điểm riêng, vì thê nên mẹ cần tìm hiểu kĩ và chú ý tới sự phát triển của con mình để điều chỉnh áp dụng sao cho phù hợp nhất với thể trạng của con. Chúng ta cùng tìm hiểu thêm nhé
- Phương pháp ăn dặm kiểu truyền thống
Đây là phương pháp được các bà các mẹ Việt từ xưa áp dụng và truyền lại cho các thế hệ kế tiếp sau này. Mẹ sẽ xay bột gạo rồi kết hợp với các loại thực phẩm như rau củ, thịt, cá. Thức ăn này được trộn lẫn từ lúc bắt đầu ăn dặm cho tới khi bé lớn hơn. Lúc bé mọc răng mẹ sẽ cho trẻ ăn cháo nát và thực phẩm xay nhuyễn.
Ưu điểm:
- Cách nấu nhanh chóng, dễ thực hiện cho mẹ.
- Bé có thể ăn số lượng nhiều khi bắt đầu tập ăn nên thời gian đầu có bé tang cân khá tốt.
- Hệ tiêu hóa được bảo vệ bởi thức ăn được xay nhuyễn hoàn toàn
- Và đặc biệt gần như dễ được sự chấp nhận và ủng hộ của gia đình (nhất là các bà).
Nhược điểm:
- Tâm lý quá chú trọng đến chất và lượng cho bé ăn mà không chú trọng đến việc trải nghiệm từng mùi vị cụ thể thực phẩm.
- Bởi ăn nhuyễn hoàn toàn nên ảnh hưởng tới khả năng ăn thô của trẻ, khả năng nhai và nuốt kém hơn.
- Bởi không được nếm riêng biệt thực phẩm nên bố mẹ không biết được bé thích hay không thích loại thực phẩm nào cũng như không phát hiện được bé có bị dị ứng với loại thức ăn nào.
- Bé ăn với số lượng nhiều và quá nhiều chất đạm sẽ không hấp thụ hết và dễ bị đi ngoài hoặc táo bón.
- Không chủ động và tạo thú vui trong ăn uống, khi bị ép ăn nhiều bé sau đó 1 thời gian sợ ăn dẫn đến biếng ăn.
- Thói quen ăn uống không tốt: vừa ăn vừa rong, xem ipad, vừa ăn vừa chơi, xem tivi….
- Phương pháp ăn dặm kiểu Nhật
Một phương pháp học tập từ các bà mẹ Nhật Bản với cách thức cho trẻ ăn dặm với cháo lọc qua rây hoàn toàn không sử dụng bột xay nhuyễn. Từng loại thức ăn và cháo được để riêng biệt để bé nếm từng loại và cảm nhận rõ ràng mùi vị của thực phẩm. Độ thô của thức ăn được điều chỉnh phù hợp với từng giai đoạn phát triển của bé. Ở phương pháp này mẹ Nhật chú trọng về việc cho trẻ trải nghiệm nhiều loại thực phẩm khác nhau để biết khẩu vị của của bé và hình thành thói quen ăn uống đúng cữ, đúng bữa không ăn rong, không ép trẻ ăn.
Ưu điểm:
- Khả năng ăn thô tốt tạo phản xạ nhai và nuốt rất sớm cho trẻ.
- Bé có thời gian làm quen với từng vị thức ăn cũng từ đó bố mẹ định hình sở thích ăn uống của bé.
- Bé được tập ăn thô để tạo phản xạ nhai và nuốt cho bé ở các giai đoạn khác nhau.
- Khẩu phần và loại thức ăn phù hợp với giai đoạn phát triển của bé.
- Ăn nhạt giúp bảo vệ thận của bé tốt.
- Tập cho bé tính tập trung và đúng giờ ngay từ giai đoạn đầu.
- Không tạo tâm lý sợ hãi cho bé khi ăn uống.
Nhược điểm:
- Phương pháp này khá cầu kì nên mẹ sẽ mất nhiều thời gian và công sức trong việc nấu đồ ăn dặm cho trẻ.
- Vất vả trong thời gian đầu để dạy bé ngồi ngay ngắn trong ghế và tập cầm thìa.
- Nếu không biết trữ đông đúng cách các món ăn có thể không ngon như thực phẩm tươi nấu mỗi ngày.
- Con không ăn được số lượng nhiều như ăn dặm truyền thống nên thời gian đầu hầu hết các bé sẽ không tăng cân nhanh.
- Nhiều gia đình chịu áp lực rất lớn từ ông bà khi chưa có sự đồng thuận trong phương pháp nuôi con.
- Phương pháp ăn dặm BLW (Ăn dặm tự chỉ huy – Baby led weaning)
Đây là phương pháp ăn dặm hiện đại nhất và đột phá nhất trong 3 kiểu ăn dặm. Bé sẽ được ăn thô ngay từ ban đầu như người lớn với tiêu chí bé tự quyết định việc ăn uống theo nhu cầu và sở thích. Bé thích ăn bao nhiêu tùy bé, thích ăn món nào cũng tự do. Phương pháp này được các bà mẹ phương Tây áp dụng rất nhiều để tập tính tự lập cho trẻ ngay từ nhỏ. Các mẹ đều đồng thuận cho rằng thời gian này sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chủ yếu, việc ăn dặm chỉ là để bé làm quen với các loại thức ăn, cho bé tập phản xạ nhau và nuốt chứ không quá quan trọng việc bé ăn được bao nhiêu.
Ưu điểm:
- Bé sẽ sớm làm quen, khám phá mùi vị, màu sắc các loại thức ăn.
- Giúp bé sớm phối hợp tốt giữa tay – mắt, nhai – nuốt.
- Khả năng tự cầm thìa xúc từ nhỏ.
- Bé tự ăn theo số lượng bé cần.
- Mẹ không tốn thời gian nhiều chuẩn bị thức ăn cho bé.
- Bé thích thú với việc ăn uống
- Tạo tiền đề tốt cho bé tự lập trong ăn uống giai đoạn sau này.
Nhược điểm:
- Khi bé tập ăn bé sẽ vũng vãi và cầm ném thức ăn mẹ sẽ mất thời gian trong việc dọn dẹp bãi chiến trường của con.
- Thời gian đầu bé sẽ ăn ít nên chắc chắn bé sẽ không tăng cân nhiều giống như phương pháp ăn dặm kiểu Nhật.
- Ăn thô ngay từ đầu dễ làm bé bị hóc nghẹn nên buộc bố mẹ cần học cách xử lý khi bé có biểu hiện hóc.
- Dễ bị tiêu chảy khi thức ăn không được đảm bảo vệ sinh.
- Giai đoạn 5-6 tháng mà theo phương pháp này thì ở Việt Nam chắc tỉ lệ các mẹ thành công là rất rất thấp vì chúng ta chịu áp lực tâm lý rất nhiều từ gia đình và chính các mẹ nữa.
Từ những phân tích kỹ lưỡng về các ưu nhược điểm của các phương pháp ăn dặm hiện nay, mẹ nên nghiên cứu để lựa chọn kiểu ăn dặm phù hợp nhất cho cả mẹ và bé hoặc có thể kết hợp 3 phương pháp ăn dặm tùy vào thể trạng và nhu cầu ở từng giai đoạn của trẻ.
Những nguyên tắc cần giữ khi cho bé ăn dặm
- Ăn nhạt: Nhất định không được thêm muối hay gia vị vào thức ăn của trẻ mà tận dụng các vị tự nhiên của thực phẩm.
- Không cho bé đi ăn rong gây thói quen xấu trong ăn uống và bé không tập chung vào bữa ăn.
- Không ép bé ăn theo mong muốn của cha mẹ, hãy để bé ăn theo nhu cầu của mình. Bởi lúc này thức ăn vẫn chưa đóng vai trò quan trọng trong dinh dưỡng và sự phát triển.
- Không xem tivi hay đồ chơi khi ăn dễ gây hóc nghẹn.
- Tạo không khí bữa ăn vui vẻ để bé luôn háo hứng khám phá những loại thực phẩm ngoài sữa mẹ.
- Cân bằng dinh dưỡng theo chu kỳ 2-3 ngày
- Không so sánh khả năng ăn của bé với bé khác.
